DNQTĐ: Định quốc công Nguyễn Bặc và Đinh Điền

Định quốc công Nguyễn Bặc - 阮匐 (924 - 07/11/979), tước hiệu là Định Quốc Công (定國公), là khai quốc công thần nhà Đinh, được vua Đinh phong là Định Quốc Công, vị trí như Tể tướng. Ông được tôn là bậc tiền thủy tổ họ Nguyễn chính thống ở Việt Nam.

Cuộc đời

Nguyễn Bặc là người động Hoa Lư (nay vẫn là động Hoa Lư thuộc xã Gia Hưng, Gia Viễn, Ninh Bình). Thuở nhỏ, ông đã cùng kết bạn với Đinh Bộ Lĩnh, Đinh Điền, Trịnh Tú và Lưu Cơ.

Năm 965, các sứ quân nổi dậy. Nguyễn Bồ và Nguyễn Phục và Hoàng Định và ông đều làm tướng đi theo Đinh Bộ Lĩnh hùng cứ ở Hoa Lư. Nguyễn Bặc cư xử với Đinh Bộ Lĩnh không khác Quan Vũ đối với Lưu Bị. Ông luôn cắp giáo đứng hầu mỗi khi Đinh Bộ Lĩnh bàn việc quân, hay nếm trước thức ăn để tránh cho Bộ Lĩnh khỏi bị đầu độc. Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi, lấy hiệu là Đinh Tiên Hoàng. Nguyễn Bặc được phong làm Định Quốc Công, đứng đầu các công thần, quản lý việc nội chính. 

Năm 979, Đinh Tiên Hoàng và Nam Việt vương Đinh Liễn bị sát hại. Đinh Toàn lên ngôi, Lê Hoàn làm nhiếp chính vương, quyền hành lấn át vua. Ông bèn cùng Đinh Điền, Phạm Hạp khởi binh, chia hai đường thủy bộ cùng tiến đánh Lê Hoàn. Lê Hoàn liền sắp xếp quân đội, đánh nhau với Nguyễn Bặc, Đinh Điền ở Ái Châu. Lê Hoàn vốn là người giỏi dùng binh, Nguyễn Bặc và Đinh Điền không chống nổi, lại đem quân thủy ra đánh. Lê Hoàn theo chiều gió, phóng lửa đốt cả thuyền chiến. Đinh Điền bị chết tại trận, còn Nguyễn Bặc bị bắt, Cùng năm, ông bị sát hại ở tuổi 55, cùng sinh một năm và chết cùng năm với Đinh Tiên Hoàng.

Con đường

Tại Hà Nội: nối đường Nguyễn Bồ với Ngọc Hồi - Thanh Trì

Tại Thanh Hoá: nối đường Trần Xuân Soạn với Đặng Tiến Đông - TP. Thanh Hoá

Tại Sài Gòn: nối đường Nguyễn Bỉnh Khiêm với Phạm Văn Hai - q. Tân Bình

Đinh Điền - 丁佃 (924 - 979) quê ở làng Đại Hữu, nay là xã Gia Phương, Gia Viễn, Ninh Bình, là một trong số những công thần khai quốc Đại Cồ Việt và là người tận trung với nhà Đinh. Dân gian xem ông như một biểu tượng của tinh thần hào hiệp, trượng nghĩa và trung thành.

Cuộc đời

Ông với Đinh Bộ Lĩnh cùng tuổi (sinh năm Giáp Thân, và là người cùng làng Đại Hữu. Khi còn là trẻ nhỏ, đi chăn trâu ở Thung Lau (động Hoa Lư, Gia Viễn), Đinh Điền đã cùng lũ trẻ lấy hoa lau làm cờ, khoanh tay làm kiệu, suy tôn và rước Đinh Bộ Lĩnh làm chúa.

Lớn lên, Đinh Điền cùng Nguyễn Bặc, Lưu Cơ, Trịnh Tú theo phò Đinh Bộ Lĩnh trấn giữ động Hoa Lư chống lại nhà Ngô, trong đó ông cùng Nguyễn Bặc làm tướng võ, còn Lưu Cơ và Trịnh Tú làm tướng văn. Năm 965, nhà Ngô mất. Ông cùng các chiến hữu giúp Đinh Bộ Lĩnh đánh dẹp loạn 12 sứ quân trong 3 năm, thống nhất giang sơn về một mối. Theo sử sách, Đinh Điền được vua Đinh cử giữ chức Ngoại giáp

Năm Kỷ Mão (979),  Lê Hoàn làm Nhiếp chính đại thần, lại tự xưng là Phó Vương, mọi việc trọng sự đều do tay Lê Hoàn sắp đặt. Đinh Điền cho rằng Lê Hoàn có ý đồ thoát đoạt. Ông bàn với Nguyễn Bặc và Phạm Hạp cùng một số trung thần khác, bỏ quan về ở ẩn để mưu tính đại sự. Ông tập kết các anh hào, tướng sĩ trung thành với nhà Đinh để chuẩn bị đánh Lê Hoàn. Đinh Điền hợp quân với Nguyễn Bặc, Phạm Hạp, mưu giết Lê Hoàn, thu giang sơn lại cho nhà Đinh. Nhưng Lê Hoàn lợi dụng gió đông nam thổi mạnh, đánh một trận hoả công, đốt sạch thuyền bè, quân sĩ của Đinh Điền, Nguyễn Bặc. Đạo thuỷ quân tan rã.

Ngày 20 tháng 11 năm Kỷ Mão (tức 12/12/979), ông cùng vợ là Phan Môi Nương bị thua trận, quân tan nát hết nên cùng nhau tự vẫn. Sau đó không lâu, Nguyễn Bặc và Phạm Hạp cũng bị Lê Hoàn đánh bại, bị bắt và bị xử tử.

Con đường

Tại Sài Gòn: nối hẻm Bùi Thị Xuân với Dương Vân Nga - Q. Tân Bình

Thiên Linh