DNQTĐ: Phạm Tu và Lý Phục Man

Phạm Tu - 范脩, (19/04/476 - 12/08/545) là võ tướng, công thần khai quốc nhà Tiền Lý trong lịch sử Việt Nam. Ông là người có công giúp Lý Nam Đế đánh đuổi quân xâm lược nhà Lương, thành lập nước Vạn Xuân độc lập.

Tiểu sử

Phạm Tu người ở làng Thanh Liệt (nay thuộc xã Thanh Liệt, Thanh Trì, Hà Nội). Phạm Tu sinh ngày 10 tháng 3 năm Bính Thìn (tức 19/04/476), cha ông là Phạm Thiều, mẹ là Lý Thị Trạch. Khi lớn lên, Phạm Tu có gương mặt phương phi, khôi ngô tuấn tú, học giỏi, tư chất thông minh, hay đọc sách binh pháp. Ông có vóc dáng rất khoẻ và trở thành đô vật nổi tiếng trong vùng, thường được gọi là Phạm Đô Tu.

Năm 542, Phạm Tu đã 66 tuổi, song còn khỏe mạnh và hăng hái. Ông tập hợp binh mã, gia nhập quân khởi nghĩa và trở thành một võ tướng chủ chốt của quân khởi nghĩa. Ông cùng với Triệu Túc và Tinh Thiều, trở thành ba vị lãnh đạo chính trong bộ tham mưu của cuộc nổi dậy của Lý Bí. Quân khởi nghĩa đánh đâu thắng đấy. Thứ sử Tiêu Tư bỏ chạy về nước. Quân Lý Bí chiếm đóng thành Long Biên. 

Tháng 5 năm 543, vua Lâm Ấp nhân lúc quân khởi nghĩa đang phải đương đầu với phương Bắc, đem quân đánh phá vùng Cửu Đức. Lý Bí cử Phạm Tu mang quân đi đánh. Phạm Tu nhận lệnh cầm quân xuống đánh tan quân Lâm Ấp, ổn định biên giới phía Nam. Năm 544, Lý Bí lên ngôi vua, lấy Triệu Túc làm Thái phó, Tinh Thiều đứng đầu các quan văn, Phạm Tu đứng đầu các quan võ của triều đình. Năm ấy Phạm Tu được 69 tuổi. 

Tháng 6 năm 545, nhà Lương cử một đạo quân khác sang đánh Vạn Xuân, nhà Tiền Lý chống không nổi, lui về củng cố thành trì ở cửa sông Tô Lịch. Quân Lương đuổi tới tấn công. Phạm Tu lập sở chỉ huy tiền phương (bên Hồ Hoàn Kiếm ngày nay) giữ cửa sông Tô Lịch được vài tháng, nhưng vì tuổi cao sau nhiều năm xung trận, quân giặc lại đông, gặp lúc hiểm nghèo nên Lão tướng Phạm Tu đã hy sinh anh dũng vào ngày 20 tháng 7 âm lịch (tức 12/08/545), thọ 70 tuổi. Xét công trạng của Phạm Tu, nhà vua truy phong Phạm Tu là Long Biên hầu, đặt thuỵ là Đô Hồ.

Con đường

Tại Hải Dương: nối đường Hồng Châu với Lê Thanh Nghị - TP. Hải Dương

Tại Huế: nối đường Sư Vạn Hạnh với Nguyễn Phúc Chu - p. Hương Long

Tại Đà Nẵng: nối đường Dương Đình Nghệ với Nguyễn Công Trứ - Q. Sơn Trà

Lý Phục Man - 李服蠻, (? - 547), không rõ họ tên thật. Ông là một danh tướng thời Lý Nam Đế ở thế kỷ 6 trong lịch sử Việt Nam.

Vì ông có công thu phục được các bộ tộc thiểu số (người Man) vùng Đỗ Động - Đường Lâm (vùng tây bắc nước ta thời Lý Nam Đế) nên được suy tôn là "Phục Man Tướng Quân". Ông cùng với Phạm Tu đánh tan quân Lâm Ấp xâm lược nên đã được vua cho mang họ "Lý".

Ông là người làng Cổ Sở sau đổi là làng Giá (gồm ba làng: Yên Sở, Đắc Sở, Yên Thái thuộc huyện Hoài Đức, Hà Nội ngày nay). Theo thần tích tại Quán Giá, Ông nổi tiếng là người giỏi võ nghệ, có tài thuần trị được voi. Là một trung thần có nhiều công lao, nên khi mất, ông được nhân dân nhiều nơi tôn thờ làm Thành hoàng làng

Con đường

Tại Khánh Hoà: nối đường Lý Ông Trọng với 2/4 (QL. 1C) - TP. Nha Trang

Tại Tp.HCM: nối đường Nguyễn Văn Linh với Huỳnh Tấn Phát - quận 7

Thiên Linh