DNQTĐ: Nguyễn Đức Huấn và Nguyễn Nhân Bồng

Nguyễn Đức Huấn - 阮德訓 (1452 - ?) là một danh sĩ và đại thần thời Lê sơ. Ông đỗ Bảng nhãn khoa Đinh Mùi (1487), làm quan đến bậc Thượng thư và là một thành viên trong hội Tao đàn Nhị thập bát Tú.

Cuộc đời

Sử liệu còn lưu lại rất ít thông tin về ông. Theo văn bia Tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, thì ông người huyện Chí Linh, phủ Nam Sách, được xác định là thuộc xã Nhân Huệ, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương ngày nay. Thời trẻ, ông theo học thầy đồ Trần Ích Phát, người làng Triều Dương, huyện Chí Linh, một danh sĩ đương thời, từng đậu Giải nguyên nhưng 2 lần thi hỏng kỳ thi Hội.

Tháng 3 (âm lịch) năm Hồng Đức thứ 18 (1487), ông thi Hội, đỗ Tiến sĩ. Mgày mồng 7 tháng 4 (âm lịch), vua Lê Thánh Tông thân hành ra đề văn sách hỏi về đạo trị nước. Trần Sùng Dĩnh đỗ Trạng nguyên, Nguyễn Đức Huấn được lấy đỗ Bảng nhãn, Thân Cảnh Vân lấy đỗ Thám hoa. Cả ba đều là học trò của danh sĩ Trần Ích Phát.

Cuối năm 1495, vua Lê Thánh Tông lập hội Tao Đàn, sai ông, bấy giờ đang giữ chức Hàn lâm viện thị thư, cùng 27 vị đại thần danh sĩ khác tham gia xướng họa thơ văn. Tác phẩm của ông hiện còn 6 bài thơ họa thơ Lê Thánh Tông chép trong Toàn việt thi lục. Hành trạng của ông sau này không được ghi chép rõ. Có tài liệu chép rằng ông làm quan đến bậc Thượng thư, tước Ninh Quận công và từng được cử đi sứ nhà Minh.

Nguyễn Nhân Bồng - 阮仁逢 (1451 - ?) là một quan đại thần triều Lê sơ, đồng thời là thành viên Tao đàn do Hồng Đức đế làm chủ xướng.

Cuộc đời

Nguyễn Nhân Bồng (逢), sinh năm Tân Mùi (1451), chưa rõ năm mất. Nguyên quán tại hương Kim Đôi (nay là thôn Kim Đôi, xã Kim Chân, Thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh). Tổ tiên ông là Nguyễn Sư Húc giữ chức Cận thị nội kiêm Phụng ngự vào triều Trần.

Gặp khoa thi Kỷ Sửu niên hiệu Quang Thuận thứ 10 (1469), năm ấy lấy đỗ thảy 22 người, ông thụ bậc tiến sĩ. Thấy kẻ học trò không có tên chiết tự thì thật trái với lẽ thường Nho lâm, đích thân Hồng Đức đế đã ban tự cho ông là Trọng Ý (仲意), sau còn đổi thành Xung Xác (充搉). Ông làm quan đến Hàn Lâm viện Thị độc Chưởng Viện sự, kiêm Lễ bộ Hữu thị lang. Hiện chưa khảo được sau khi đậu tiến sĩ ông nhậm chức gì, riêng chức Hàn Lâm viện Thị độc Chưởng Viện sự thì nhậm từ cuối năm Hồng Đức thứ 14 (1483). 

Năm 1484, Nguyễn Nhân Bồng lại kiêm Tú Lâm cục Tư huấn, tham gia soạn bia tiến sĩ tại Văn miếu. Lại đến cuối năm Hồng Đức thứ 22 (1491), ông được bổ Hàn Lâm viện Thị độc Chưởng Hàn Lâm viện sự kiêm Lễ bộ Tả thị lang. Nguyễn Nhân Bồng làm quan đến Hàn Lâm viện Thị độc Chưởng Hàn Lâm viện sự kiêm Lễ bộ Tả thị lang, sau mắc lỗi bị biếm xuống Tế tửu. Năm Hồng Đức thứ 25 (1494), ông được vời vào Tao đàn, đứng thứ 5, trước ông đã có cháu ông là Nguyễn Nhân Bị.

Tác phẩm

Di tác của Nguyễn Nhân Bồng khá nhiều, nhưng được chép tản mát trong nhiều thư tịch, hiện không thống kê được số lượng và cũng chưa thể tập hợp được hoàn chỉnh. Ba thi phẩm họa đáp đức hoàng thượng gồm Quỳnh uyển cửu ca: đồng tác giả, có 9 bài họa đáp đức hoàng thượng. Văn minh cổ xúy: đồng tác giả, có 6 bài họa đáp đức hoàng thượng. Cổ kim bách vịnh: đồng tác giả, hiện đã thất lạc nhưng được chứng thực bởi Đại Việt sử ký toàn thư. Thứ vận tống Đàm hiệu thư Văn Lễ Bắc sứ: bài họa đáp đức hoàng thượng năm 1488. Phụng họa ngự chế Quan Giá đình trung thu ngoạn nguyệt. Tiêu Tương bát cảnh vịnh: chép trong Hồng Đức quốc âm thi tập. Sáu bài cẩn ngôn trong Minh lương cẩm tú (明良錦綉詩集) của Hồng Đức đế năm 1471. Hồng Đức nhị thập niên Tân Sửu khoa tiến sĩ đề danh ký (洪德十二年辛丑科進士題名記): bi ký năm 1481.

Thiên Linh